Hazine ve Maliye Bakanlığı, Gelire Endeksli Senet ile “parası olana getiri garantisi” sağlayacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı, gerçek bireylere sunulmak üzere gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi (GES) talep toplanmasına 15 Haziran 2022’den itibaren başlayacak.
Gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi (GES) ile senet sahiplerine asgarî getiri garantisi verilecek. GES’lere ait faiz ve vadeye ait açıklama yapılmazken, yeni senetlerin getirileri Kamu İktisadi Teşekkülleri’nden elde edilen gelire endekslenmesi bekleniyor.
Öte yandan BDDK ve Merkez Bankası da mali sıkılaşma uygulamasına gitti.
Hükümetin adımlarını kıymetlendiren ekonomi-politikçi Prof. Dr. Mustafa Durmuş’a nazaran kelam konusu adımlar enflasyonu dizginlemekten uzak.
Evrensel’den Uğur Zengin’e açıklamalarda bulunan Durmuş, GES atağı için “Dolarizasyona karşı liralaşma adımı” değerlendirmesi yaptı. Durmuş, “KKM üzere bir şey düşünüyorlar lakin bu sahiden işe yaramayabilir. İkincisi, dolar/TL’de volatilite dediğimiz çok süratli yükselişi yavaşlatabilir miyiz denilerek alınan bir önlem. Bütün bunlar işe fayda mı? Piyasalara bakıldığında yaramaz. Bu bir kriz göstergesi” sözlerini kullandı.
OECD’nin dolar/TL’deki yüksek volatiliteye vurgu yaptığına işaret eden Durmuş, “Hem para fiyatı hem de meta fiyatı süratle artıyor. Olağanda binde 2, binde 5 artar örneğin. Bu hareket çok arttığında piyasada fiyat almak da karar almak da mümkün olmaz. O nedenle bugün şirketler frene basmış durumda” dedi.
‘ELLERİNDEKİ ARAÇLAR GİDEREK TÜKENİYOR’
Hükümetin enflasyona karşı bir önlem almak ya da almış üzere görünmek istediğini kaydeden Durmuş, “Parasal sıkılaşmaya gidiyorlar ancak volatiliteyi artırıyor. Bu da piyasada önemli bir kriz göstergesi olacaktır. İktidarın elindeki iktisat siyaseti araçları giderek tükeniyor” halinde konuştu.
‘GELİR DAĞILIMINI DAHA DA BOZAR, MALİ KRİZ BAŞLAYABİLİR’
Durmuş, “Tasarrufu olan, parası olan bu tahvilleri alabilecek. Hazineden görünen o ki önemli bir fiyat daha çıkacak. Gelecekte ne olacak?” sorusuna şu karşılığı verdi: “Bu çok net servet transferi. Bunun doğal sonucu gelir dağılımı daha da adaletsiz hale gelecek. Güçlü daha fazla varlıklı hale gelecek. İkincisi, bu paradan para kazanma işi. Liberaller ‘her bir üretim faktörü kendi marjinal getirisine nazaran piyasadan gelir elde etsin’ der. Fakat bu üretim faktörü değil. Bu paranın götürülüp oraya yatırılması, karşılığında senedin alınması ve karşılığında bir kaynak transferi. Üçüncüsü kamu maliyesi krizine yanlışsız gidiş. Bir yandan KKM, öbür yanda bütçe açıkları. Öbür taraftan GES ile hazineden daha fazla kaynak çıkmasına neden olacak. Bu önemli bir kamu maliyesi krizi ile sonuçlanabilir. Bir diğer boyutu var. Mevzu dönüp dolaşıyor emek-sermaye alakalarına geliyor. O da bu türlü bir kaynağın vergi gelirleriyle karşılanacak olması. Vergiler de halkların gelir ve ÖTV-KDV biçiminde ödediği vergiler. Bunun da mevcut vergi adaletsizliğini daha da derinleştireceğinin altını çizmek lazım.”
‘ENFLASYONU ÇÖZMEZ’
GES ile ticari ve tüketici kredilerinde sıkılaşma ataklarının enflasyon meselesini çözmeyeceğini vurgulayan Prof. Dr. Mustafa Durmuş, “Zorunlu karşılık oranları ve vade oranlarında yapılan değişiklikler, bildiğimiz klasik para siyasetinin minör araçları. Bu da enflasyonu aşağıya çeker mi, çok güç görünüyor. Türkiye’deki enflasyon yalnızca talep enflasyonu değil. Enflasyonun asıl kaynağı maliyet enflasyonu. Bilhassa de ithalata bağlı, yüksek kurdan kaynaklı enflasyon. Bu kadar yüksek maliyetin varsa kaçınılmaz olarak enflasyon bu düzeyde olacak. Bana kalırsa, ‘Göstermelik olarak talep istikametli enflasyonu biraz olsun aşağı çekebilir miyiz’ derdindeler. Onu da yapmaları güç üzere görünüyor. Zira parası olan beşerler bugün alabildiğimi yarın tıpkı fiyata alamayacağım, harcamalarımı öne çekeyim diyor. Bugünden alıyor. Tüketimi yapamayacak olan fakir kesitin talep enflasyonu ile ilgili hiçbir rolü yok. Asıl orta gelirli kümeleri etkiliyor. Enflasyonun tahlili bununla imkânsız görünüyor” dedi. (HABER MERKEZİ)
